Dr. Mustafa Coşkun Kale

Dr. Mustafa Coşkun Kale

Göksun'da elma yetiştiriciliği tarihine bir bakış

Anavatanı; Anadolu, Kafkasya ve Orta Asya olan ve buralardan Dünya'ya yayılan elma, Dünya'da Milat Öncesinden beri bilinmektedir. Dünya meyve üretiminin % 12'sini oluşturan elma, muzdan sonra en çok üretilen meyva türüdür.

Türkiye, 2,5 milyon ton elma üretimiyle 41 milyon tonluk Dünya üretiminde, Çin, AB, ABD'den sonra üretimde 4'ncü sırada yer almaktadır. Bazı yıllar Dünya 3'cülüğüne çıktığı da görülmektedir.

Elma sağlık açısından da, çok sayıda vitamin ve mineral maddeyi yapısında bulundurur. C, A, K, E ve B grup (1,2,3,5,6 ve 9) vitaminlerini içerir. Özellikle besinlerle alınması gereken C vitamini sayesinde elma, yorgunluğu azaltır, sinir sisteminin düzgün çalışmasını sağlar, demir emilmesini artırır. Mineraller açısından da, kalsiyum, demir, fluor potasyum, sodyum, manganez, çinko, bakır, fosfor, kükürt, bor ve tanen bulunduran elma mükemmel bir besin kaynağdır.

Elma bulundurduğu vitamin ve mineraller sayesinde;

- Yaşlanmayı önler

- Parkinson ve Alzheimer gibi beyin hastalıklarına karşı korur

- Kansere yakalanma riskini azaltır

- Kalp damar hastalıkları, diyabet ve obezite oluşumunu engeller

- Barsak sağlığını destekler, tok tutar

- Hücreleri korur, enerji verir

- Vücuda gerekli suyu sağlar

- Vücutta ki iltihabı azaltır

Kişi başı Dünya'da en çok elma 53 kg ile Avusturya'da tüketilir. Türkiye kişi başı 26 kg ile listenin 7 nci sırasındadır.

Türkiye'de En çok elma üreten illerimiz sırasıyle, Niğde, Isparta, Karaman, Denizli, Antalya, Kayseri olup Kahramanmaraş'ımız 60 bin ton üretimiyle 10 ncu sıradadır. İlimizin bu 60 tonluk üretiminin 45 bin tonunu yani %75'ini yalnız başına Göksun ilçesi karşılar. Bu demek oluyor ki; Bölgesinde 1nci olan Göksun, Türkiye elma üretiminde de 15 nci sırada çok önemli bir yer ve konuma sahiptir.

Sadece bu mu ? Elma, soğuk ama korunaklı yeri seven bir meyvedir. Elma ağaçları tam güneşi ve çiçeklerine zarar verebilecek geç donlara eğilimi olmayan korumalı, halk tabiriyle duldalık alanı sever. Bu ise, genelde engebeli arazide yetiştirilen Göksun elmasına önemli avantaj sağlar. Göksun elmasını meşhur eden ikinci önemli faktörse; bir yayla memleketi olan Göksun'umuzda gece ile gündüz arası ciddi ısı farkının, gündüz yüksek ışık yoğunluğu olması nedeniyle elmaya koyu renk veren ANESTESİON oluşumunu artırması, Göksun Elmasını renk ve aroma farkıyla Türkiye'de aranan çok özel bir elma yapmaktadır.

f2279f11-3d7d-42be-bf84-b4a1b0cfb892.jpg

Göksun 60 öncesi yıllarda, Çardak, Ericek ve Kamışçık'da kısmen daha çok, Korkmaz, Küçüksu, Karahmet, Kalesalyan, Saraycık, Yantepe, Yağmurlu daha az bir alanda kapama elma bahçelerine sahipti. Ahmetçik, Kanlıkavak, Hacımirza, Ortatepe, Aslanbey Çiftliği, Çağlayan, Mehmetbey, Mahmutbey, Yiricek, Değirmendere, Taşoluk, Fındıklıkoyak, Hacıkodal, Çamurlu gibi köylerimizde ise kapama bahçe yerine 5-10 ağaçlı olarak genelde aile içi artanı ise, mahalli pazarda değerlendirilmek üzere yazlık elma ağırlıklı üretim şeklindeydi.

1960'lı yıllarda Elbistan'lı ziraat teknisyenleri rahmetli Mahir ERGİNÖZ ve Abdullah KÖLELİ kuşağı Göksun'da kapama elma bahçelerinin başlattılar. Yukarıda belirtilen köyler harici hemen hemen hiç bahçesi olmayan İlçe Merkezi dahil, elmacılık bahçeler halinde Göksun'a yayıldı. Çeşit olarak da Amasya türü ağırlıktaydı.

70'li yıllarda artan üretim nedeniyle rahmetli Salih GÜVENÇ önderliğinde Göksun Merkezde Kooperatifi kuruldu. Büyüklüğüne göre ayıran makine ile elmalar sınıflandırılıp, ambalajlanarak tüccarlara satışa sunuldu.

70'li yılların sonlarına doğru ziraat teknisyeni rahmetli Mehmet EKİCİ ve ekibinin gayretleriyle Göksun elmada adı anılır seviyeye geldi. 1980-1990 arası yıllarda Göksun elma ağacı adedi 100 binler civarındaydı. Çeşit de Amasya'dan starkinge doğru dönüyordu.

90'lı yılların başında Göksun İlçe Tarım Müdürlüğü görevine geldiğimde ise, Sosyal yardımlaşma vakfı, İl özel idaresi ve ilçe müdürlüğümüzün demonstrasyon programında yer alan meyveciliği geliştirme proje kaynakları bir bir birleştirilerek devreye alındı. 3 yılda 250 binden fazla ücretsiz elma fidanı dağıtımımızla irili ufaklı kapama bahçeler kuruldu. Ayrıca toplam 30 bin adet civarında kiraz, vişne, ayva, dut, erik vb fidan yine köylümüze ücretsiz dağıtıldı. Öyle ki Afşin Meyvecilik Üretme İstasyonu Fidanlığı'nın yıllık üretiminin % 60-70'inin alıcısı Göksun İlçe Tarım Müdürlüğüydü. Çeşit olarak da; starking, golden, granny smith olmak üzere yarı bodur elma fidanlarıydı.

Projelerimiz başarıyla gerçekleşmişti. Emeği geçen mühendis, teknisyen, şoför, memur arkadaşlarımı burada minnet ve takdirle yâd ediyorum.

Proje sayesinde, Çardak, Ericek, Korkmaz, Kamışçık, Fındık, Küçüksu, Kalesalyan, Karahmet, Yantepe, Yağmurlu, Saraycık, Yiricek gibi köylerimiz var olan üretim alanlarını daha da genişlettiler.

Bu vesileyle, Çardak, Ericek, Korkmaz, Kamışçık bölgesinde elmacılığın gelişmesinde çok emeği geçen, Müdürlüğünü yaptığım güzel insan köy grubu ziraat teknisyeni Doğan İNCE'yi de rahmetle anmadan geçemeyeceğim.

Yine proje ile, Karadut, Yeşilköy, Kınıkkoz, Temurağa, Hacıömer, Değirmendere, Kanlıkavak, Yeniyapan, Esenköy, Büyük Kızılcık, Kömür ve Kavşut gibi köylerimiz kapama elma üretimine yönelirken, Fındıklıkoyak, Çamurlu ve Hacıkodal da kapama bahçeler halinde kiraz yetiştiriciliğine başladılar.

90'lı yılların ortasından bugüne kadarda görevli bulunan tüm kadrolar Göksun elmacılığının gelişmesi için büyük gayret sarf ederek elma ağaç sayımızı 650 binlere taşıyarak üretimde çok önemli artışlara sebep oldular. Hepsine müteşekkirim.

Büyük tarım şirketlerinin Mehmetbey, Tahirbey ve Fındık gibi yerlerde 50 ilâ 100 binlerle ifade edilen büyük elma bahçeleri kurmaları geleceğimiz adına bizleri daha da ümitlendirmektedir.

Duamız ve temennimiz, Göksun'da bir an evvel Göksun Elma Yetiştiricileri Birliğ'inin kurularak, ekseriyeti devlet hibeleriyle destekli böyle geniş kapsamlı modern tesislerin İlçemize kazandırılmasıdır.

Göksun elması kalitede Türkiye'nin ilk sıralarında yer alırken, üretim miktarında da 45 bin tonla Türkiye 15 nciliğine ulaşan elmacılığımızı, daha da ileriye taşımak için proğram ve projelerle fedakarca çalışmamız gerektiği soğuk hava depoları ve meyve suyu ve usaresi fabrikalarının kurulması gerektiğine inanırım. Bu işler ancak üreticilerin güç birliği yapmasıyla olacağı gibi, bu güç tüccar insafına karşı alın terinin de layıkıyla değerlendirilmesini sağlar.

Depremde zarar gören bahçelerimiz kendini daha toparlamamışken, son yaşadığımız don afeti, üretimi malesef iyice geriye götürdü. Uzmanlara göre Türkiye meyve üretimi rekoltesi bu yıl % 65 daha az gerçekleşecek ki bu tehlike Göksun için daha acı bir tablo ile karşılaşacağımızı gösteriyor. Bu yıl elma fiyatlarının geçen yıla göre enflasyondan ziyade kıt üretim nedeniyle yüksek seyredeceğine dair işaretler var.

Yoğun emek ve masraf gerektiren elma yetiştiricilerimizi tüccar önüne atmamak için şimdiden hem üreticiler, hemde başta sayın Valimiz, Büyük Şehir Belediyemiz, İlçe Kaymakamı ve İl Tarım Müdürümüzün koordineli çalışmasıyla üreticilerimiz hiç değilse tüccarların insafına terk edilmemiş olacaktır.

Sağlıklı işleyen Kooperatif, Birlikler ve bunların nimetlerinden habersiz ve mahrum yaşayan Göksun elma üreticileri, geçen yıl en iyi elmasını toptan 14 TL'ye zar-zor verebildiler. Aynı elmanın marketlerde 90-100 TL olduğunu gördükçe, acizane emeği geçmiş biri olarak içimin parçalanmaması "ahh !" dememem mümkün mü ? Bırakın benide; vicdan sahibi hangi insan, çor-çocuk, kadınıyla her gün bahçede emek sarf edenleri, gözünün önüne getirip de, bu sömürüye bin ahh çekmez ki?

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum
Dr. Mustafa Coşkun Kale Arşivi