Çanakkale Savaşı’ndan sonra rütbesi paşalığa yükseltilince, adı Mustafa Kemal Paşa oldu. Kısaca, Kemal Paşa diye anılmaya başlandı. Sarı Paşa diyenler de oldu.

Sakarya Savaşı’ndan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi ona Gazi rütbesini verdi. Adı, Gazi Mustafa Kemal Paşa oldu. Bu unvan o kadar benimsedi ki, herkes Gazi Mustafa Kemal Paşa olarak bildi ve öyle de anıldı.

***
21 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu çıkınca, herkesin aklına, doğal olarak Gazi M.Kemal’ in soyadının ne olacağı geldi.

Meclis’te, gazetelerde her gün ortaya yüzlerce öneri atıldı… Konuşuldu, tartışıldı, günler, haftalar geçti…

Sonunda, herkesin merakını gideren, üzerinde anlaştığı öneri, Saffet Arıkan’dan geldi. Saffet Arıkan, Atatürk soyadının nasıl ortaya çıktığını şöyle anlatmaktadır:

1934 senesi, Dil Kongresi’ nde Dil Tetkik Cemiyeti Başkanlığı’ na getirildim. Kongreden bir müddet sonra, 26 Eylül tarihi dil bayramı idi. Bunun için bir nutuk hazırlamam lazım geliyordu. Bu Nutuk müsveddede görüldüğü gibi, ‘Ulu Önderimiz Atatürk Mustafa Kemal’ diye başlıyordu.

Atatürk o tarihe kadar, Soyadı Kanunu çıktığı halde henüz soyadı almamıştı. Nutku kendine gösterdim. Atatürk kelimesini görür görmez üzerinde durdu. Birçok kereler bu kelimeyi tekrar etti.

Çok güzel bir buluş ama çok iddialı dedi. Ancak, müsveddede tashihler yaptığı halde, Atatürk’e dokunmadı. Müsveddenin sonlarında bir de ‘Türk Atası’ diye bir terkip kullanmıştım. Bunu daha fazla iddialı bularak Atatürk tarzında tashih etmemi emretti.

Başka bir şey söylemedi. Ben nutkumu verdikten epey sonra, Gazi Mustafa Kemal, Atatürk soyadını benimsedi. O günden sonra soyadı olarak Atatürk soyadını aldı.
***

Cumhuriyetimiz’ in 102.yılı kutlu olsun.
Bu vesileyle vatanı bize kazandıran adsız şehit, gazilerimizi ve de Atatürk’ ümüzü minnet ve saygıyla anıyorum. Mekanları cennet olsun.