Haberde, Sayının Doğru Kullanılması

Türkçe’de, sayılar, genellikle, yazıyla değil, rakamla yazılır.

Ama, bazı durumlarda, sayıların rakam yerine, yazıyla yazılması gerekir.

Aynı şekilde, Haber Dili’nde de sayıların yazımına ilişkin birtakım kurallar vardır.

Bu Kurallar Nedir?

(0) Sıfır ve (1) bir, asla rakamla değil, daima yazıyla yazılır.

2’den 999’a kadar tüm sayılar ise, rakamla yazılır.

Ne denli ilginçtir ki; binli haneler, hem yazıyla hem de rakamla, karışık yazılır.

Örneğin;

*2 bin 222

*9 bin 999

Rakamla yazılmış bir sayıya gelen ekler ise, “kesme” (‘) işaretiyle ayrılır.

Örneğin;

*9’da

*1979’da

Tarihler, yıllar ve saatler dışında, ev, apartman, daire numaraları ve ayrıca, kitapların sayfa numaraları da daima rakamla yazılır.

Yüzdeler ise, binli hanelerde olduğu üzere, yazıyla ve rakamla, karışık yazılır.

Örneğin;

*Yüzde 29

*Yüzde 92

Isı dereceleri, rakamla yazılır.

Örneğin;

*41 derece

*Eksi 10 derece (Sıfırın altında 10 derece)

Eşyaların, binaların ve ağaçların eskilik derecesi, yazıyla yazılır.

Canlıların yaşları ise, rakamla yazılır.

Haber Dili’nde, Nokta Tercihi

Sıra sayıları, genelde, üç biçimde yazılır.

Haber Dili’nde ise, nokta ile yazılması tercih edilir.

Örneğin;

*1.

*1’inci

*Birinci

Haberde, Adın – Soyadın ve Unvanın Doğru Yazılması

Haber Dili’nde, adın – soyadın ve unvanın önüne “Sayın,” “Bay” veya “Bayan” gibi kelimeler, kesinlikle getirilmez.

Ayrıca, kişinin adı, asla tek başına yazılmaz.

Bir Defalığına

Keza, Haber Metni’nde, sözü edilen kişinin adı ve soyadıyla, unvanı, yalnızca bir defa tam ve eksiksiz yazılır.

Ya Sonra?

Haber Metni’nin daha sonraki safhasında, kişinin ismi ve unvanı kısaltılır.

Addan Ziyade, Soyad Kullanımı

Üstelik, Haber Metni’nde, addan daha çok, soyad kullanılır.

Kişinin unvanıysa, mutlaka ismin başına yazılmalıdır.

Uzun unvanlaraysa, kişinin adının geçtiği her yerde, yer verilmez.

Sıfatlar, Nasıl Sözcüklerdir?

Sıfatlar, anlatımı güçlendiren sözcüklerdir.

Sıfatlar ve Görevleri

Öyle ki; sıfatlar, özneyi ve nesneyi nicel ve nitel olarak tanımlarlar.

Böylelikle, cümlede, çok önemli görevler üstlenirler.

Sıfat Seçimi

Bu nedenle, bir muhabir, haberini yazarken, sıfat seçimini üstünkörü kullanamaz.

Kullanmamalıdır.

Ayriyeten, yorum içeren sıfattan sakınmalıdır.

Hedef Kitlenin Taraflı Haberden Hoşlanmayışı

Çünkü; yapılan araştırmalar, göstermiştir ve ispat etmiştir ki; kitle iletişim araçlarının hedef kitlesi, taraf tutarak, habere konu olan kişi veya kişileri açıkça öven ya da tamamıyla tersine yeren, onları küçük düşüren ifadeden katiyen hoşlanmaz.

Sıfat Seçimi Belki De Hiç Tercih Edilmeyişi

Bu nedenle, haberde, Haber Metni’nde kullanılan sıfatlar, özenle seçilmelidir.

Sıfata Mesafeli Yaklaşım

Hatta, haberin içeriği gerektirmedikçe, sıfat kullanımından uzak durulmalıdır.

Yani, kullanılmamalıdır.

“Eski” Sıfatının Kullanımı

Haber Dili’nde, en çok tartışılan konulardan biri, “eski” sıfatının yazılışı ve söylenişidir.

Türkçe’de, sıfatlar, önlerinde bulundukları isimleri tanımlarlar.

Ki; bu kural gereği, sıfatlar, önlerinde bulundukları isim tamlamalarını da nitelerler.

Örneğin;

*Maliye Bakanı

“Maliye Bakanı,” bir isim tamlamasıdır.

Öyleyse, “Eski Maliye Bakanı” diye yazılması ve söylenilmesi gerekir.

Ayrıca, bu kurala göre, “Eski Almanca öğretmeni” veya “Eski Paris Büyükelçisi” demek ve yazmak zorunludur.

Aksi takdirde, “Almanca eski öğretmeni” veya “Paris Eski Büyükelçisi” gibi ne ifade ettiği anlaşılmayan cümleler, ortaya çıkar.

UYARI!

“Edirne Eski Belediye Başkanı”nın yazılışı ve okunuşu, doğrudur.

Çünkü; “Edirne Belediye Başkanı,” bir unvandır. Bir isim tamlaması değildir.

İsim tamlaması olan “Belediye Başkanı”dır.