Yerel Değerlerimiz Titizlikle Korunmalı

Kahramanmaraş’ta eskiden yöre insanımızın çokça giydiği geleneksel kıyafetlerden biri olan aba kıyafetini, özellikle Bertiz abası’nı tarihçi yazar Orhan SAYDAM ile konuştuk.

Bilindiği üzere Kahramanmaraşlılar olarak abayı; her 12 Şubat Kurtuluş bayramında çetelerin üzerinde görür, oradan tanırız.

Aba, renk ve desenlerine göre giyen insanların sosyal konumlarını da açığa çıkaran bir kıyafetmiş. Hali vakti yerinde olanlar ibrişimli kırmızı abayı tercih ederken; fakir ve orta kesim insanlar, daha sade, nakışsız, motifsiz kırmızı ve boz abayı kullanırlarmış. Aba üzerindeki her motife ‘sandık’ ismi verilirmiş. 9 sandıklı abayı giyen kişinin çok zengin biri olduğu anlaşılırmış. Sandık sayısı arttıkça abanın değeri de artarmış.

Bertiz Abasının, Kahramanmaraş abalarına göre boyu ve kolları daha uzun, desenleri farklı. Ben, Bertiz Abası’nı, ilk defa  (Mesder) Kahramanmaraş Edebiyat ve Sanat Derneği’nde Orhan Saydam’ın tanıtımıyla gördüm. Dikkatimi çekti. Abayı üzerime giydim. Boyu neredeyse diz kapaklarımın altına kadar iniyordu. Aynı zamanda bir eski eser meraklısı olan Orhan Saydam ile Bertiz abası’nın tarihsel serüvenini, diğer abalardan farklılığını ve abayı nereden nasıl temin ettiği konularını içeren bir söyleşi gerçekleştirdik.

Orhan Saydam, genç bir tarihçi arkadaşımız. 1993 Elbistan doğumlu. Tahsiline memleketinde başlayıp, Mersin’de devam edip, tarih öğretmeni olarak vazife almış. Elbistan Şehir Müzesinin de etnografya bölümü kurucu danışmanlığını yapmış. Uzun zamandır Kahramanmaraş ve çevresinin yerel tarihi hakkında araştırmalar yapıyor. Sohbetimizde şunları söyledi:

“Aynı zamanda bölgemize ait etnografik eserleri gerek yurt içinden gerek yurt dışından topladığım bir koleksiyonum var. Tabi bu eserler kültür ve tabiat varlıkları kanuna uygun eserlerdir. Özellikle Maraş ve Elbistan olmak üzere çok sayıda fotoğraf ve belge topladım. Bunları başka kaynaklardan da yararlanarak makale haline getirip, gazete ve dergilerde zaman zaman yayımlıyorum. Milli Mücadele döneminde Maraş’ın rolü ve önemi özellikle ilgilendiğim bir alan. Arslan Toğuzata Bey büyük dayımız. Arşivimde ona ait bir çok belge ve fotoğraf da mevcut..”