Uzmanlardan Okul Öncesi Beslenme Uyarısı

Gaziantep Özel Sani Konukoğlu Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Ceren Ayalp, sağlıklı ve dengeli beslenen çocukların, yaşıtlarına göre daha zeki olduklarını söyledi.

Okul çağındaki çocukların beslenmelerinin üzerinde önemli durulması gereken bir konu olduğunu belirten Ayalp, “Beyin ne kadar iyi beslenirse o kadar yüksek performans gösteriyor. Bu nedenle annelerin çocuklarının beslenme çantalarını hazırlarken daha özenli davranmaları gerekiyor” dedi.

İDEAL BESLENME ÇANTASI

Beslenme çantalarına her gün mutlaka protein içeren besinlerin konulmasına özen gösterilmesini isteyen Ayalp, şöyle devam etti:

“Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla proteini, mineralleri ve vitaminleri gerektirir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi, kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önem taşır.

Yetersiz ve dengesiz beslenen çocuk, hastalıklara karşı dirençsiz olur, hastalığı ağır seyreder, devamsızlık nedeniyle başarısı da buna bağlı olarak düşer. Yetersiz ve dengesiz beslenme çocuğun davranışlarını, okul başarısını ve bilişsel gelişiminin tamamını etkiler. Okulda başarı seviyesini artırmak, sınıf tekrarlarını azaltıp, eğitim ve öğretimin maliyetini düşürerek gelecek nesillerin daha güçlü ve sağlıklı olmasını sağlamak için temel hazırlamak gerekir.”

OBEZİTE UYARISI

“Obezite yani şişmanlık modern dünyanın ve ülkemizin çocuk, genç ve yetişkinleri de içine alan en önemli sağlık sorunudur. Bu nedenle yöneticilerin dikkatini ‘obezite tehlikesine’ çekmek istiyoruz” diyen Ayalp, şişmanlığı tetikleyen nedenlerin bir kısmını şu şekilde sıraladı:

* Hazır gıdaların tüketim sıklığı ve tüketim miktarı,

* Ailede “yeterli  düzeyde” beslenme bilincinin olmaması,

* Bilgisayar, televizyon başında fazlaca zaman geçirilmesi,

* Hareketsiz yaşam şekli,

* Okullardaki beslenme hizmetlerinde, menü planında ve öğrencilerin eğitilmesinde  beslenme uzmanlarının görev almamaları.”

HATALI BESLENME ALIŞKANLIĞI

Çocuğun okulda beslenme konusunda kontrolsüz olması ve anne-babanın çalışmasının çocuğun hatalı beslenme alışkanlığı edinmesini kolaylaştıracağını vurgulayan Ayalp, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Çocukların okuldan çıkarken çevrede bulunan satıcılardan yiyecek aldıkları ve en fazla satın alınan yiyeceklerin simit, sandviç, pamuk helva, tatlı, patlamış mısır olduğu belirlenmiştir. Okul çağındaki çocuğun doğru ve dengeli beslenmesinde aile-okul işbirliği şarttır. Okullarda sağlık ve beslenme eğitimine önem verilmeli.

Öğrenciler doğru ve dengeli beslenme konusunda beslenme rehberliği ve eğitimi ile bilgilendirilmeli. Ailenin, okul yönetimindeki kişilerin, öğretmenlerin ve kantin işletmecilerinin beslenme eğitimi yapılmalı. Yemekhanede çıkan yemeklerin besleyici değerleri kontrol edilmeli, okul kantinleri iyi denetlenmeli.

Eğitilmiş bir kantin işletmecisi çocuklar için gerekli besin maddelerini pazarlamaya çalışır. Okul dışında satıcıların açıkta yiyecek satmaları engellenmeli. Gençlere ara öğünlerde, taze sebze ve meyvenin eklenmesi, yağda kızartılmış besinlerden kaçınılması, kremalı ve sodalı içecekler yerine az yağlı süt ve ayranın tercih edilmesi gerekir.”

BESLENME İLKELERİ

Okul çağı çocukların ideal beslenmeleri konusuna değinen Ayalp besinlerin çeşitliliğinin sağlanması, sağlıklı vücut ağırlığının korunması, nişastalı karbonhidratlar ile liften zengin besinlerin dengeli tüketilmesi, yağ ve şeker tüketiminin sınırlandırılması, vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınmasını gerektiğini kaydetti.

Tüm gün öğretim yapan okullarda öğle yemeğinin genellikle tabldot olarak öğrencilere verildiğini anımsatan Ayalp, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu öğünde çocuğa günlük ihtiyacının üçte birini karşılayacak şekilde sunulan yemekler düzenlenmeli. Bazen de çocuk evden, öğle öğününde yiyeceklerini getirmektedir. Yatılı okullarda ise genellikle beslenmeye yeterince önem verilmemekte, besin artıkları olmakta, besinler tüketilmemektedir. Aç kalan çocuk ise okul çevresinden besleyici değeri düşük ve sağlıksız yiyecek ve içeceklerle karın doyurmakta, besinlerle geçen hastalık riski artmakta, beslenmenin maliyeti yükselmekte ve dengesiz beslenme ile sonuçlanmaktadır.”

BESLENME EĞİTİM

Okullarda beslenme eğitimi ve rehberliği verilmesini öneren Ayalp, şöyle konuştu:

“Okul yönetimleri konuya önem vermeli. Yemek verilen okullarda beslenme uzmanı veya diyetisyenler görevlendirilmeli. Okul yönetimi kantinlerde yeterli ve dengeli beslenmeye yönelik yiyecek ve içeceklerin satılmasını sağlamalı ve denetlemeli. Okullarda öğle yemeği, okul kahvaltısı, ücretsiz süt dağıtımı gibi uygulamalar öğrencilerin yeterli ve dengeli beslenmelerini sağladığı gibi, kendilerine ömür boyu devam edecek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırır.

Ülkemizde okul çağı çocuklarında günlük süt ve süt ürünlerinin tüketim çok yetersiz düzeyde. Halbuki kalsiyum, riboflamin ve proteinin iyi kaynağı süt ürünleridir. Çocukların beslenme alışkanlıkları ve problemleri genelde çocuklar evdeyken aile bireylerinin denetiminde bir beslenme sürdürürken, okulda ve okul dışında tek başına kalmakta ve yanlış beslenme alışkanlıkları kazanmaktadır. Sıkça rastlanan bu alışkanlıklar çocuğun, yetersiz ve dengesiz beslenmesine neden olur.”