Kahramanmaraş’ın Kahramanlık Destanı

Başkanlığını Dr. Faruk Atlı’nın yaptığı Kahramanmaraş Türkocağı, bu kez de “kurtuluş destanı” ile ilgili bir konferansı gerçekleştirdi.

Her hafta Salı günü Türkocağı’nda gerçekleşen konferansın bu haftaki konuşmacısı KSÜ Fen-Edebiyat Fakültesi tarih bölüm öğretim üyesi Doç.Dr. İlyas Gökhan oldu. Gökhan, Osmanlı’dan bu güne Türk toplumunun yaşadığı süreci anlattı, siyasi entrikaları,  andlaşmaları dile getirdi. “Kahramanmaraş’ın kahramanlık destanı” konulu konferansta “Devleti Mondros ateşkes anlaşmasını imzalayıp, savaştan yenik çıkmıştı. İtilaf devletleri ile imzalanan bu anlaşmaya göre 30 Ekim 1918’de anlaşma imzalandığında tarafların askeri güçleri bulundukları yerlerde duracaklardı. Ancak anlaşmanın 7. Maddesine göre İtilaf devletleri güvenlikleri gerekçesiyle istedikleri yerleri işgal edebileceklerdi. Bu maddeye dayanarak 1 Kasım 1918’de anlaşma hattını geçerek 3 Kasım 1918’de Musul’u işgal ettiler. Musul’un asıl işgali 8 Kasım 1918’de gerçekleşti. 3 Kasım 1918’de bir Fransız Savaş gemisi İskenderun limanına yanaştı. Verilen ültimatomla 9 Kasım 1918’de İskenderun’da işgâl edildi”

Gökhan, Osmanlı Devletinin daha I. Dünya Savaşı devam ederken 1916'da yapılan ve Sykes-Picot adı verilen gizli bir anlaşma ile itilaf devletleri arasında paylaşılmıştı. 9- 16 Mayıs 1916) Bu antlaşmaya göre Urfa, Maraş, Antep, Musul Fransızlara bıraktığını söyledi.

Büyük ilgi gören konferansta Gökhan, “İngilizler çok eskiden beri devam ettirdikleri araştırmalar sonucunda ekonomik tespitler yaptırmışlardı. Böylece Musul'da zengin petrol yataklarının varlığını ve önemini çok iyi biliyorlardı. İngilizlerin amacı Irak petrolleri ile Basra Körfezi'ne hâkim olmaktı. Çünkü Hindistan yolunun güvencesi ancak böyle sağlanacaktı. İngilizler bu amaçla Fransızlara bırakılan Urfa, Maraş, Musul ve Antep’i işgal ettiler. Musul’u Fransızların elinden kurtarmak ve pazarlık konusu olarak ellerinde tutmak istiyorlardı. Maraş ve çevresinin işgal sebeplerinden birisi de coğrafi yapısıdır. Güneyden gelecek saldırılara karşı savunma kolaydır. Ayrıca İngilizler, savunması zor olan Antep ve Halep civarının güvenliği için Maraş’ı tutmak gerektiğini biliyorlardı. 5 Eylül 1919'da İngilizlerle Fransızlar arasındaki kararlaştırılan Suriye İtilafnamesine göre; Musul ve çevresini, bu bölgedeki petrol alanlarını İngiltere'ye devreden Fransa, buna karşılık onlardan boşalacak olan Maraş, Antep ve Urfa Sancaklarını işgal edecekti” diye konuştu. İngiliz kuvvetleri ve beraberindeki Ermeniler 22 Şubat 1919'da önlerinde Trasanta (Fransız katolik kilisesi rahipleri) rahiplerinin bandosu ve ellerinde çiçek buketleri olduğu Şeyh Adil mevkiinden şehre girdiler. İngilizleri karşılayan Ermeniler “Yaşasın İngilizler, yaşasın Ermeniler, kahrolsun Türkler” diye bağırıyorlardı” diye konuştu.

Gökhan hayli uzun konuşmasında, İngiliz işgali döneminde çıkan olayları, Fransızların Maraş’taki çıkarları, Fransızların Maraş’ı işgalleri, Maraş’ın işgali sırasında Ermenilerin Fransızlara yardımı, Maraş – Narlı yolunun önemi, Maraş’ın milli mücadelede öne çıkan kişileri, Sütçü İmam ve bayrak olayı, Mehmet Ali Kısakürek’in beyannamesi, Maraş’ta müdafaai-hukuk cemiyetinin kuruluşu, Maraş’ta halkın topyekün Fransızlara karşı mücadelesi ve Maraş’ın düşman işgalinden kurtuluşu gibi konulara değindi.