Hartlap Köyü kaplıcaları gelecek vaad ediyor

1989 - 1990 yılına kadar faaliyette olan Hartlap Kaplıcaları bu tarihten sonra Sır Barajı’nın sularının tutulmaya başlanmasıyla birlikte sular altında kaldı. Bu tarihten beri hiç bir faaliyet göstermeyen Hartlap Ilıcaları köyde bulunan sıcak su ile umutları yeniden yeşertti.

Köyde bulunan sıcak su hakkında bir açıklama yapan Hartlap Köyü Muhtarı Fatih Aytemiz, bu suyun Batı Köyleri’nin kalkınması için çok önemli olduğunu ifade ederek, yetkililerden destek almaları halinde modern bir kaplıca tesisi kurmak suretiyle ülkemizin birçok yerinden turist gelmesini sağlayarak, aynı zamanda ilimiz tanıtımına da katkı sağlanabileceğini söyledi.

Köy Muhtarı Aytemiz, Hartlap Köyü’nde bulunan suyun 337 metre derinlikten çıkartıldığını belirterek, su sıcaklığının 31 derece olduğunu ve bunun da tedavi açısından ideal sıcaklık olduğunu söyledi.

Konu hakkında bir açıklama yapan Köy Muhtarı Aytemiz şunları söyledi:

“Kaplıca tedavisinin mevsimi yoktur. Ancak gelenekler, bu konuda bir mevsim yaratmıştır. Daha doğrusu, kişi, kendine uygun bir zaman seçmekle birlikte en uygun mevsim ve zaman İLKBAHAR ve SONBAHAR"dır. Romatizmalılar, nevraljiler, ve şeker hastaları için yaz ayları, mide, bağırsak, karaciğer ve sinirle ilgili hastalıklar için de ilkbahar ve sonbahar ayları daha uygun mevsimdir. Bir yılda iki kez kaplıca tedavisinde, Mayıs ve Eylül ayları seçilebilir.

Kaplıca bir hamam değildir. Şifa gücüne sahip yeraltı su kaynağı ve birer sağlık yurdudur. Bu nedenle, o kaynaktan fışkıran suların nasıl ve nerelerde kullanıldığını oralara gidenlerin biraz olsun bilip öğrenmelerinde her zaman yarar vardır.

Ülkemiz ikliminin sertliği nedeniyle, ayrıca her kaplıcada kaloriferli otellerin olmayışı yüzünden insanlarımız, kaplıcalara çoğunlukla yaz aylarında gitmeyi tercih etmektedir. Kaplıcada sabun ve benzeri temizleyici kullanmayınız. Tedavinin etkisini azaltır. Sıcak havuza yavaş yavaş girmeli, su içinde olabildiğince hareketsiz kalmalıdır.

Kaplıca tedavisinin önemli konularından biri de, kaplıcada kaç gün kalınacağıdır. Bu süre 21 gün olmakla birlikte halkımız genellikle kaplıca tedavisini 15 gün olarak uygular. İçme tedavisi de öteden beri 3 gün olarak yapılır. Genellikle üç haftalık ve 21 banyoluk kürlerin tedavi edici etkisi olduğu, uzmanların ortak görüşüdür. Öte yandan, özel durumları dikkate alınırsa, her kişiyi 21 gün kaplıcada tutmanın mümkün olmadığı da düşünülmelidir. Kaplıca tedavisinin çok uzun süre devam etmesi de sakıncalıdır. Hastanın alıştığı bir çevreden ayrı, disiplinli ve yorucu tedavilerle geçen bir hayat tarzı, hastalarda ruhi bunalımlar yaratabilir. Hastalar, içme ve kaplıcalara karşı bir tiksinti ve isteksizlik duymaya başlar. Önemli görülen hastalıklarda, tedavi süresini, çoğunlukla kaplıca hekimi ayarlayabilir. Her hastanın durumu değişik olduğundan, tüm hastalara aynı süre ve aynı çeşit tedavinin uygulanamayacağı açıktır. Mayıs ve Eylül ayları kaplıca için uygun zamanlardır.

Kaplıca Tedavisinde Banyoların Süresi :

Kaplıcada ilk banyonun, on dakikalık bir süreyi kapsaması genellikle kabul edilmiştir. İkinci günden itibaren bu süre arttırılır ve yarım saate kadar uzatılır görüşü ağırlıktadır.

HARTLAP TARİHİ

HARTLAP İSMİNİN NEREDEN GELDİĞİ :

Hartlap ın Kelime Anlamı: Kelime H harfi ile başlaması ve üç sessiz hargin r,t,l yan yana gelmesi nedeniyle Türkçe bir kelime olmadığı anlaşılmaktadır. Halk dilinde bir ağaç ismidir. Türkçe ve Osmanlıca sözlüklerde yer almamaktadır. Yanlız birleşik kelime olarak düşünülürse arapça olarak HART: Ağaç, LAP: Ağızdan su almak veya karataş olan yer, yani susuz olan yer anlamına gelmektedir. Meydan Larus Ansiklopedisinde:

* HART: Ağaçların meyvelerini dallarından elle sıyırma, ağaç kabuğunu soyma, torna tezgahına biçim verme onlamına gelmektedir. Şemsettin Sami Bey"in -Kamus-ı Türki- adlı lugatında bozulmuş bir kelime (Galat:Bozulmuş) anlamına gelmektedir.

* KATLEB : Kocayemiş"in arapçası Hartlap şeklindedir. Arapça kelime olduğu bilinmektedir. (Kamus-ı Türki. Sayfa:7) Kamus-ı Turki Mukkaddimesinde -Hangi dilden anılırsa anılsın, dilde gerçekten kullanılan bütün kelimeler Türkçe sayılır.- denilmektedir. Ayrıca Oğuz Kaan Destanında;

-Menge köp altun yumşap sen - Baluk-u yahşi saklap sen- (Bana çok altun yolladın, şehri iyi sakladın.Bundan sonra senin adın Saklap olsun)deniliyor. LAP eki kullanılıyor.

Dede Korkut"un 11.hikayesinde (Belgil Emren Hikayesi):-Yanlız yiğit alp olmaz - Yavşan otunun dibi berk olmaz- (Hartlap bölgesinde Yavşan yaylasının olması, buraların Türkmen boylarının yerleşim bölgesi oldugunu göstermektedir.

TARİHTEKİ YERİ :

Osmanlı İmparatorluğu zamanında 1866 yılında ve Sultan Abdülaziz döneminde idari teşkilat yeni bir statüye kavuştu. Buna göre Zülkadiriye Eyaleti kaldırılarak, Maraş ikinici sınıf bir sancak haline getirilerek Halep Vilayetine bağlanmıştır. Bu dönemde Maraş"ta büyük bir idari ıslahat yapılmıştır. Maraş civarında bulunan yörük aşiretleri, kasaba ve köylerde iskan edilmişlerdir. Maraş Sancağı (liva) mutasarruf tarafından idare edilmekteydi. Livaya bağlı kaza (ilçe), nahiye ve köyler bulunmaktaydı.

Maraş İdari Taksimatı :

1. Merkez İlçe

2. Bertiz Nahiyesi

3. Camustıl Nahiyesi

4. Nedirli Nahiyesi

5. Şekeroba Nahiyesi

6. Yenicekale Nahiyesi

- CAMUSTIL NAHİYESİNE BAĞLI KÖYLER :

Araplar, Arabanlı Bucağı, Delihacılı, Fatmalı, Hartlap (Elmalı), Hartlap Kalacık Mezrası, Karçoban Orçan, Önsen Höyüğü, Örşlü ve Yeşildere"dir.

Hicri 1288 yılında (Miladi 1868) Halep Vilayeti Salnamesinde (il yıllığı) Camustil Nahiyesine bağlı (Hartlap Karyesi) olarak ve Hicri 1310 yılında (Miladi 1890) Halep Vilayeti Salnamesinde, 16 köyün bağlı bulunduğu nahiye, Hicri 1320 tarihli (Miladi 1900) 13 köyün bağlı bulunduğu bir nahiye (Sır köyü ile beraber) merkezi olarak -Hartlap- ismi kullanılmaktadır. 1563"te Maraş Tahrir Defterinde Hartlap Elmacık Mezrası olarak geçmektedir.

233 nolu Şer iye sicil defterlerinin 68 ve 359 karar numaralı bölümlerinde -Hartlap- ismi geçmektedir. Ayrıca 233 nolu Şer"iye sicillerine göre (1292-1295/1876-1878) o zamanki Maraş"ın sosyo-ekonomik ve kültürel yapısını inceleyen, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr.Ramazan HURÇ bey, çalışmalarında 34-35-36-191-298-467 ve 468 numaralı sayfasında -Hartlap- ismi geçmekte ve Hartlap"la ilgili bilgiler bulunmaktadır. Yine Prof:Dr. Refet YINANÇ ve Yrd.Doç.Dr. Mesut ELİBÜYÜK"ün hazırlakları Maraş Tahrir Defteri (1563)"nin 833. ve 823. sayfalarında Hartlap"tan bahsetmektedirler.

1928 yılı ilk Teşkilatı Mülkiyede -Köylerin İsimleri- adlı kitapta Hartlap adı geçmektedir.

BELGE VE KAYITLARLA HARTLAP KÖYÜ

- İSİM DEĞİŞİKLİĞİ :

Hartlap köyünün, tarihi geçmişi hakkında, nesilden nesile aktarılan ve günümüzde köyün gün görmüş yaşlı şahsiyetlerinden alınan bilgilere doğrultusunda aşağıdaki hususları belirtmekte fayda görülmektedir.

Hartlap köyünün tarihi geçmişi ve kuruluşu, 1750 yıllarına dayanmakta olup, köyün şimdiki bulunduğu yerler Kemse, Hartlap ve Ardıç ağacıyla kaplı olduğundan, şu andaki yerleşim yerinin doğusunda bulunan ve -Ören_ara- denilen Hasan Dere ile Hartlap Deresi arasına 5 hane ev olarak kurulmuştur. Bu 5 hane muhtelif yerlerden ara ara gelmişlerdir. Köye ilk gelen Yanıkoğulları, ikinci gelen ise Emiroğulları"dır. Bunların nereden geldikleri şimdilik bilinmemektedir. Köye üçüncü olarak gelen Reyhanlıoğulları, Hatay ilinin Reyhanlı ilçesinden geldikleri bilinmektedir. Dördüncü gelenlen ise Öşşekli (Yırtıcı hayvan avcısı) Oğulları Adana ili Kadirli ilçesinin bir dağ köyünden ve son olarakta Eminoğullarının ise, Hartlap"ın 60 km batısında bulunan Çağırgandere"den geldikleri bilinmektedir.

Zamanında Çapanoğlu ismindeki bir kişi çetesi ile birlikte Ören_Ara"da bulunan köye baskın yapıp, evleri yağma edip yakmasından dolayı, köylüler korunmak amacıyla bir karar alarak, Hartlap ağaçları ile kaplı olan şimdiki köyün bulunduğu yere yerleşirler. (Burada Hartlap Ağacının çok olması nedeniyle de köyün HARTLAP ismini aldığı bilinmektedir.)

Köy kuruluşundan itibaren 1960 yılına kadar -Hartlap- olarak anılmış, daha sonra Hartlap kelimesinin Türkçe olmadığı gerekçesi ile 1960 yılında -Elmacık- olarak değiştirilmiştir. Bu ad yöre halkı tarafından benimsenmemiş ve resmiyette Elmacık olmasına rağmen halk arasında Hartlap olarak kullanılmaya devam etmiştir.

Çevre köy ve kasabalarında Hartlap ismiyle meşhur olması, Hartlap bıçağının Maraş merkez ve ilçeler ile çevre illerde isim yapması ve ismin yörede yetişen Hartlap ağacından geldiği ve tarihi kayıtlarda da yer aldığı gerekçeleriyle 1996 yılında köyün muhtarı Mehmet Alagöz’ün müracaatı üzerine, 11.09.1996 tarih ve 668 sayılı İl İdare Kurulu, 10.12.1996 tarih ve 18 sayılı İl Genel Meclisi, 21.01.1997 tarih ve 202 sayılı kararla Valilik"in -Olumlu Görüş- belirtmesi ile İçişleri Bakanlığı 30.05.1997 tarih ve B.050.060002-501/3984 sayılı onayı ile köyün ismi tekrar -Hartlap Köyü- olarak değiştirilmiştir.