Teknolojik gelişmeler insanları işsiz bırakmakla kalmıyor, bazı meslek dallarını da yok ediyor... Birçoğumuzun adını bile duymadığı, ne işe yaradığını bilmediği birçok meslek dalı teknolojinin gelişmesiyle birlikte tarih oluyor. İsimlerine ancak ansiklopedilerde rastlanıyor.
Bir dönem gıdaların bozulmaması için ''Buzdolabı'' yerine kullanılan ve ağaçtan yapılan ''külek'',teknolojinin gelişmesi ile birlikte tarih oldu.
Geçmişin gözde mesleklerinden olan külekçilik de bunlardan sadece biri. Kahramanmaraş’ta da bir zamanlar rövanşta olan bu meslek şimdilerde ise artık yok. Külekçilik yapan son dükkânda kapısına kilit vurdu.
KÜLEK NEDİR?
Yoğurt, süt, pekmez gibi yiyeceklerin konulduğu tahta saplı kaplara külek adı verilir. Bu kapların marifeti çok. Eskiden köylerden şehre yoğurtları taşımak için tahtadan yapılmış külek kullanılırdı. Bu küleklerde taşınan yoğurdun hem tadı güzel olur, hem de ağaç küleğin suyunu çektiği için yoğurt kalıp kalıp olurdu.. Yoğurt taşıma ihtiyacını karşılamak için yapılacak külek yapımı için onlarca usta yetiştirildi. Ustaların toplandığı bu tarihi çarşıya da Külekçiler Çarşısı denildi. Sırf külekçilerin toplandığı bu çarşıdan artık geriye bir dükkân bile kalmadı.
KÜLEK NASIL YAPILIR?
Külek yapımında beyaz, siyah dut, sultani söğüt ve ceviz ağacından elde edilen kereste kullanılır. Hızarlarda ince tahtalar haline getirilen malzemenin bir yüzü marangoz rendesi ile parlatılır. Parlatılan taraf küleğin dış yüzüne getirilir. Daha sonra bu tahtalar marangoz boyasıyla boyanır. Boyama işleminde genellikle ceviz rengi tercih edilir. Boyanan tahtalar ıslatılır ve yüzeyi geniş talaş mangallarının üzerinde ısıtılır. Bu işlem sırasında ahşap iyice yumuşatılmış olur ve bu sayede külek yapılırken ahşabın kırılmadan eğilip bükülmeye hazır hale gelmesi sağlanır. Tahtalar kol gücü ile çevrilen, merdaneli, gövdesi ahşaptan yapılmış ilkel bir makineden geçirilerek kıvrık hale getirilir. Islanan ve mangallarda ısıtılan tahtalar bu iki merdane arasından sıkıştırılarak geçirilir. Kıvrık halde çıkan tahtalar çivilenerek kurumaya bırakılır.
Kuruma işlemi tamamlanan kıvrık haldeki tahtalar yanmış takunya çivisi ile örs üzerinde teker teker birleştirilir. Küleğe çakılan çivilerin arkadan çıkan uçları çekiçle kıvrılarak bir çeşit perçin haline getirilir. Küleğe alt ve üst kasnakları geçirilir ve bu kasnaklar küleğe çakılmadan önce delinir. Daha sonra dip tahtaları geçirilir. Külek saplı olacaksa sapları, kapaklı olacaksa kapakları takılır.