Eski Türk Geleneklerinden biri idi damat tıraşı Kahramanmaraş’ın da gelenekleri arasında bulunan damat tıraşı son zamanlarda varlığını kaybetmekte... Damatlar da düğün günü layıkıyla kutlanır ve hazırlanır. Geleneksel Damat Tıraşı da bu hazırlıklardan biridir.
Damat tıraşı için düğün günü sabahı damat, sağdıç ve damadın arkadaşları bir araya gelirler. Geleneksel olarak berberin sol koluna beyaz bir bez bağlanır ve konuklar ritüel sırasında bu beze bahşiş sıkıştırır. Berber, tıraş sırasında sürekli usturanın kesmediğinden şikâyet ederek eğlenceli bir şekilde bahşiş “kazanmaya” çalışır. Bir bahşiş sıkıştırılır sıkıştırılmaz usturası birdenbire keskinleşiverir. Bu, saç kesimi sırasında da birkaç kez yinelenir…
Tıraş sırasında damat arada bir kalkarak konuklarıyla birlikte oynar. Bu sırada konuklar damada para takar. Tıraş sona erdiğinde damadın sağdıcı ve arkadaşları tarafından giydirilmesi de yine bir gelenektir.
Kahramanmaraş berberlerine şimdiki damat tıraşlarını sorduğumuzda şu yanıtı alıyoruz: “Düğünlerde gelinler ne kadar güzel olmak için uğraşırlarsa erkekler de o kadar yakışıklı olmak için çaba harcıyor. Söz, nişan, nikâh veya düğün gibi kız isteme usullerinde gelinin süslenmesi ne kadar detaylı olarak görülüyor. Lakin erkeğin kuaför hazırlıkları dikkat çekmiyor. Türk geleneklerinde nikâh ve düğün hazırlıklarının neredeyse tamamı damat tarafından yapılmaktadır. Durum böyle olunca damadın kuaför vakti gelininkinden daha kısa süreli bir durum olmaktadır. Damat tıraşı illere göre değişmektedir. Büyük bir kültür mozaiğinde olan Anadolu geçmişten günümüze çeşitli gelenekler getirmiştir.
İşte bu geleneklerden biri de damat tıraşıdır. Damat tıraşı ve hazırlanması her yörenin kendine özgü bir hazırlığı vardır. Bu yörelerde yeni evlenecek olan erkeğin, tıraş olmadan önce şenliklerle kutlamalarla, bazen de şakaları yapıldıktan sonra damat tıraşı olunmaktadır. Damat ikinci günü göz, ağız, diş temizleme ve görünüm bakımı yaptırır. Göz bakımı, şişme, torbalanma, yorgunluk gibi unsurlardan dolayı kapak düşmesi etkenleri kaldıttırır. Burunda ise burun üzerinde varsa siyah lekeler, burun ve kulak kıllarının dışa sarkma durumlarını temizletir. Daha sonra da cilt temizleme ve bakım maskeleri yaptırır. Bakım maskeleri cildin niteliğine ve unsuruna göre değişmektedir. Damat adayı, kendisi için girdiği bu hazırlıklarda ise cildine özen göstermek zorundadır. Maskeden sonra yorgunluk belirtisi gösterecek, uykusuzluk, aşırı yorgunluk gibi vb. unsurlardan kaçınmalıdır. Artık düğün günü gelip çatmıştır.
Düğüne 3–5 saat kalmıştır. Damat gelin adayını kuaförüne bıraktıktan sonra kendisi damat tıraşı için hazırlıklarına başlayabilir. Önce günün yorgunluğunu atabilmek için evinde veya sauna salonunda duş alır. Kuaförüne veya bakım salonuna gider. Daha önceleri damat adayının cilt ve saç bakımı yapıldığı için sadece bu bölgelerde düzeltmeler yapılacaktır. Kuaför önce damat adayının saçındaki gerekli düzeltmeleri yapar, daha sonra sakal tıraşı eder. Damat tıraşının bir özelliği de cilt yeni doğmuş bebek gibi kaymak olması gerekmektedir. Bazı berberler usturasıyla damat adayını iki kez tıraş eder. Bu özellikten dolayı damat tıraşı denmiştir. Saçlar kısa ise fail ve ense bölümleri parlak şekilde olmasına özen gösterilir. Uzun ve dağınık saçlarda şekil verilir, saç altından ense ve failler düzeltilir. Bu işlemler sonrasında saç ve yüz ılık suyla yıkanır.
Sonra damat makyajı başlar. Yani cilde önce nemlendirici sürülür. Daha sonra pudra kullanılır. Burada makyaj yapılmasının ana nedeni ise damadın kamera ve fotoğraflarda yakışıklı çıkması sağlanır. Cildin niteliğine ve unsuruna göre şekil verilmiş olur. Çukur yerler aydınlatılır. Çirkin görünebilecek yerler ise makyaj hileleriyle kapatılır. Damat kuaförden çıkıp damatlığını giydiğinde kendini tanımayacak kadar yakışıklı olduğunu görecektir. Erkeklerin kuaför seçimi kadınlarınkinden çok farklıdır.”
Yine Kahramanmaraş’ta 25 yıldır berberlik yapan Mehmet Rışvan da şunları söyledi: “ Şimdilerde insanlar bakımlarını sürekli yapıyorlar. Damat tıraşı dediğimiz tıraş çok özenli bir tıraş. Son yıllarda tüm tıraşlar özenli damat tıraşı gibi. Geleneklerin sürdürülmesi elbette güzel olurdu. Eski Türk Geleneklerinden biri idi damat tıraşı Kahramanmaraş’ın da gelenekleri arasında bulunan damat tıraşı son zamanlarda varlığını kaybetmekte... Damatlar da düğün günü layıkıyla kutlanır ve hazırlanır. Geleneksel Damat Tıraşı da bu hazırlıklardan biridir. Artık berber salonları daha modern, daha güzel.”
( Sevde Çaykara)