Haberde, doğruluğu sağlamak, haberi yazan gazetecinin başlıca sorumluluğudur.

Öyle ki; doğruluğu sağlamak; dolayısıyla, bu sorumluluğu taşımak, aslında, haberde, üç öğenin sağlanmasıyla ilgilidir.

Nedir Bu Öğeler?

Sizin de bildiğiniz üzere, Açıklık, Sadelik ve Kesinlik.

Kesinlik

Özellikle, habere ilişkin başlıca bilgilerin kesin bir biçimde, haberde, yer alması gerekir.

Haber ile ilgili bilgiler içinde, en önemli olanlardan biri ise, şüphe, yok ki; olayın geçtiği yerdir.

Olay Yeri, Neyin Cevabıdır?

Olay yeri, haber ile ilgili olarak, “Nerede?” sorusunun cevabıdır.

Birçok haberde, haberi oluşturan olayların geçtiği, ortaya çıktığı bir veya birden çok yer vardır, değil mi?

Haberde, Yer İsimlerinin Doğru Yazılması

Ne var ki; okuyucu için, olayın geçtiği yerin haberde, doğru bir biçimde yazılması, her zaman için, çok önemlidir.

Neden?

Çünkü; okuyucu, başta kendi yaşadığı yerde olmak üzere, yakın çevresinde ve hatta, tüm dünyada yaşanıla gelen olaylara karşı, belli bir ilgi duyar.

Haberde, olayla ilgili yer bilgilerinin doğru bir biçimde yazılmamasıysa, okuyucuda, haber kurumuna karşı, güvensizlik oluşturur.

Olayın geçtiği veyahut geçeceği yerin yanlış yazılması, ayrıca, başka hatalara ve bunun dışında, karmaşaya ve hatta, gereksiz korkuya yol açabilir.

Ki; bu nedenle, hem haberi yazan gazeteci hem de diğer yetkililer, olay ile ilgili yer isimlerinin doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmelidirler.

Ancak, ondan sonra, haberi yayınlamalıdırlar.

Az bilinen veya yabancı bir dildeki yerleri yazarken de sözlükler, haritalar ve Internet gibi kaynaklar kullanılmalıdır.

Zira, bu tür yer isimlerinin doğru yazılması, ancak bu şekilde yani bu kaynaklar kullanılarak sağlanılır.

Haberde, Tarih ve Saat Yazımı

Haberde, kesinliği ve doğruluğu sağlayabilmek için, dikkat edilmesi gereken birtakım kurallar vardır.

Haberde, Tarihin Doğru Yazılması

Ki; bu kurallardan biri, haberde geçen tarihin veya tarihlerin doğru bir şekilde, doğru bir ifadeyle yazılmasıdır.

Ezcümle, haberde, tarihin doğru yazılması ve ifade edilmesi, elbette sağlanmalıdır.

Bilgilerin Doğruluğunun Sağlanması, Gerekli Araştırmanın Yapılması

Öyle ki; elde edilen bilgilerin doğruluğunu sağlamak, her şeyden önce, haber ile ilgili gerekli araştırmanın yapılmasıyla mümkün olur.

Belli ve Belirli Kurallar

Bunun dışında, haber metninde kullanılan tarih veya tarihlerin doğru yazımına dair belli ve belirli kurallara da ayrıca, dikkat edilmesi gerekir.

Nedir Bu Kurallar?

Haber metninde kullanılan tarih, içinde bulunulan yılda ise, yıl rakamı yazılmaz. Zira, buna asla gerek duyulmaz.

Eğer haber metninde kullanılan tarih, başka bir yıl içinde ise, yıl rakamı, kesinlikle yazılmalıdır.

Özel İsim Statüsü

Önlerinde, rakam bulunan özel gün ve ay isimleri, özel isim konumundadır. Statüsündedir.

Tarih İsimlerinin İlk Harflerinin Büyük ve Küçük Harfle Yazım Farkı

Bu nedenle, önlerinde rakam bulunan özel gün ve ay isimlerinin ilk harfleri, büyük harf ile yazılır.

Belirli bir gün bildirmeyen gün veya ay isimlerinin ilk harfleri ise, küçük harf ile yazılabilir. Sıkıntı değildir.

Kalıplar

Belli bir döneme ilişkin olaylar ve gelişmeler anlatılırken, o yılları, genel olarak ifade eden kalıplar vardır.

Ki; bu kalıplar, ifade edilirken, tek bir yıl, çoğul olarak katiyen kullanılmamalıdır.

Örneğin; “1981,” tek bir yılı ifade eder. Bundan dolayı, “1981’li yıllar” denilmez.

“1981’li yıllar” yerine, “1980’li yıllar” denilir.

Neden?

Çünkü; “1980’li yıllar” ifadesiyle, on yıllık bir zaman sürecinden söz edilmiş olunur.

Haberde, Saatin Doğru Yazılması

Bazı haberlerin içeriği açısından bir olayın “Saat Kaçta?” olduğu çok önemlidir.

Her nasıl ki; haberin tarihi “Ne Zaman?” sorusunun cevaplanmasıyla ve haber metninde, Zamanlılık İlkesi’ne ve Öğesi’ne dikkat edilmesiyle ilgilidir; aynı şekilde, haberde, kesinliği ve doğruluğu sağlayabilmek için, saate ilişkin bilgilerin de doğru olarak, haber metninde yazılması gerekir.

Saatlerin Dilbilgisi Kurallarına Uygun Yazımı

Haber metninde, saatler, dilbilgisi kurallarına uygun bir şekilde yazılmalıdır.

Bu nedenle, birtakım yazım kurallarına dikkat edilmesi gerekir.

“:” Değil, “.”

Haber metninde, saat yazılırken, saat ile dakika arasına nokta konulur.

Bazı yazımlarda görüldüğü üzere, iki nokta üst üste işareti ise, yanlış bir kullanımdır. Yanlış bir yazımdır.

Kesin saat verilemiyorsa, ya saat, haberde kullanılmaz ya da kullanılacaksa, genel olarak, ifade edilir.

“Sularında” Değil, “Sıralarında”

Doğru yazım için, “sularında” ifadesi, yanlış bir ifadedir.

Bunun yerine, “sıralarında” denilmesi gerekir.

Örneğin; “Saat 14.00 sıralarında”.

Aynı ifadeyi vermek için, “Saat 14.00 sularında” demek, yanlıştır. Yanlış bir ifadedir.

Ne var ki; bazı haberlerde, kesinlikle, saat verme zorunluluğu vardır.

Deprem Haberleri ve Özelliği

Öyle ki; bunun en bilinen örneği, deprem haberleridir.

Dahası, depremin zamanı, haber metninde, saatle ve dakikayla birlikte, bildirilmelidir.

Spor Müsabakası Haberleri ve Özelliği

Buna ilaveten, bazı spor müsabakası haber metinlerinde, saatin ve dakikanın yanı sıra, saniyenin ve hatta, salisenin de yazılması gereklidir.

Saatin yazıldığı haber metninde, saatin kendisi, geçtiği zaman sürecini de belirtir.

Örneğin; “03.00,” saatin gece olduğunu ifade eder.

“15.00” ise, saatin öğleden sonra olduğunu ifade eder.

Bu nedenle, haber metnini yazarken, katiyen “Dün gece, saat 03.00” veyahut “Bugün, öğleden sonra, saat 15.00” ifadeleri kullanılmaz.

Zira, buna asla gerek duyulmaz.