ANADOLU HALK TAKVİMİ

Anadolu Halk Takvimi Nedir; resmi olmayan ve belirli bir yöreye veya bölgeye özgü olan ya da herkes tarafından bilinmeyen (genel kabul görmeyen) takvimdir. Bir bölgede yaşayan toplulukların geleneksel kültürel miras olarak nesilden nesile aktardığı doğa olaylarına dayalı birikimlere ve uzun süreli deneyimlere dayalı tarihsel, töresel, dinsel, mitolojik, tarımsal simgelerin zamanın geçişini ve belirli dönemlerini anımsatma görevini gerçekleştirdiği resmi olmayan, sözlü geleneğe dayalı zaman bölümleme aracıdır.

Halk takvimi (yerel takvim) kullanıldığı bölgede genel bir kabul görür; hatta bazen resmi takvimden daha yaygındır. Ancak, günümüzdeki şehirleşme ve artan teknoloji halk takvimlerini ikinci plana atmıştır ve toplumsal anlamda kullanım oranları gitgide düşmektedir. Halk takvimi, yaygınlık kazanmış (resmi) takvimlerden daha farklı olarak yılı, ayları ve günleri başka bir biçimde bölümlere ayırır ve farklı anlayışlarla adlandırır. Kimi zaman, kimi doğal olaylar, tarımsal kavramlar bu adlandırmada belirleyici olur. Her farklı coğrafyanın kendine has bir halk takvimi olabilir. Bunun nedeni o coğrafyanın iklim, tabiat ve hayat biçimidir. Tarım ve hayvancılığa dair her iş, bu takvime göre işleyen bir disiplin içindedir ve Türkiye’deki halk takvimi, Rûmî takvim esaslıdır. “Eski Takvim”, “Eski hesap”, “Baba hesabı”, “Kocakarı takvimi” gibi adlarla anılır. Kocakarı sözcüğüne kısaca değinmekte fayda var. Kocakarı, bugünkü yarı menfi anlamında algılanmamalıdır; zaten böyle algılanması da yanlıştır. Bu ad, halk bilgelerine verilen sıfatlardan biridir. Türk harsında(kültüründe) Ak Sakallılar, Gök Sakallılar, Otacılar, İhtiyarlar, Kamlar, gibi konumlardan biridir.

Halk takvimlerinin büyük çoğunluğunda yıl, Kasım ve Hıdrellez olmak üzere iki bölümdür. Biz bunlara KIŞ (Kasım) (8 Kasım -5 Mayıs 179 gündür) ve YAZ (Hıdrellez) (6 Mayıs- 7 Kasım 186 gündür) diyoruz. Kış mevsimi 8 Kasım da başlar, 6 Mayıs’a yani Hıdırellez gününe kadar sürer.  Yaz ise 6 Mayıs (Hıdırellez günü) başlar 8 Kasım’a kadar sürer.  Kış devresi 45’er günlük KASIM ZEMHERİ, HAMSİN adlı üç ana bölüme ayrılır. Tamamı 179 gün olarak kabul edilen kış devresinin ilk 135 günü yani kasım - zemheri - hamsin aylarına “sayılı” ya da “hesaplı” adları verilmektedir. Kasım 46’sında (Miladi 21 Aralık) kırkgün anlamına erbain başlar. Kasım 86’sında (Miladi  31 Ocak) hamsin başlar, ve böylece kışın en soğuk zamanları sayılan 90 (doksangün) geçmiş olur. 186 günlük Hızır(yaz) ve 179 günlük Kasım(kış) devrelerinin toplam günü, tam 1 yıl olan 365 gün eder.

1-20180319084121.jpg

ÇİFTÇİNİN ÇALIŞMA TAKVİMİ

 6 ŞUBAT

AĞAÇ DİKME ZAMANI

20 ŞUBAT

BİRİNCİ CEMRE (HAVAYA)DÜŞMESİ

27 ŞUBAT

İKİNCİ CEMRE(SUYA) DÜŞMESİ

5 MART

AĞAÇLARA SU YÜRÜMESİ

6 MART

ÜÇÜNCÜ CEMRE(TOPRAĞA) DÜŞMESİ

8 MART

BAĞ BUDAMA ZAMANI

9 MART

KALEM AŞISI ZAMANI

10 MART

ASMALARA SU YÜRÜMESİ

11 MART

KOCAKARI SOĞUKLARININ BAŞLANGICI

15 MART

KOCAKARI SOĞUKLARININ SONU

22 MART

MART DOKOZU (KAR YAĞABİLİR)

30 MART

AĞAÇLARIN YEŞERMESİ

31 MART

MARTIN DOKUZUNUN SONU

2 NİSAN

ÇİÇEKLERİN AÇMA ZAMANI

14 NİSAN

LALELERİN YEŞERMESİ

18 NİSAN

APRIL BEŞİ (CAMUZ KIRAN 5 GÜN)

18 MAYIS

GÜLLERİN AÇMASI

20 MAYIS

ENGİRKIRAN (KAR YAĞABİLİR)

23 HAZİRAN

YAPRAK AŞISI ZAMANI

16 TEMMUZ

SICAKLARIN ARTMAS

26 TEMMUZ

ÜZÜMLERE ALACA DÜŞMESİ

29 TEMMUZ

YAPRAK AŞISI ZAMANI SONU

15 AĞUSTOS

MEYVELERİN OLGUNLAŞMASI

26 AĞUSTOS

YAPRAKLARIN SARARMASI

3 EYLÜL

YAZMEYVELERİNİN(AĞUSTOS)  OLGUNLAŞMASI

7 EYLÜL

SEBZELERİN TOPLANMASI

9 EYLÜL

CEVİZ ÇIRPMA ZAMANI

19 EYLÜL

BAĞ BOZUMU ZAMANI

28 EYLÜL

AĞAÇLARININ  SUYUNUN AZALMASI

20 EKİM

AĞAÇ DİKME ZAMANI

30 EKİM

AĞAÇ BUDAMA ZAMANI

29 KASIM

AĞAÇLARININ SUYUNUN ÇEKİLMESİ

9 ARALIK

YAPRAK DÖKÜMÜ SONU

 

 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Adnan GÜLLÜ Arşivi